|
سیر تحول شهرسازی در مصر از ورود اسلام تا پایان فاطمیان
|
| محمد محمدپور، فاطمه جان احمدی، عباس برومند اعلم، مقصودعلی صادقی |
|
|
|
چکیده: (2922 مشاهده) |
| از آنجا که مسئلۀ اصلی در این پژوهش بررسی سیر تحول شهرسازی در مصر تا پایان فاطمیان بود درصدد پاسخ به این سؤال اصلی بود که اساساً سیر شهرسازی در مصر دورۀ اسلامی به لحاظ بافت و کالبد چه تحولاتی را پشت سر نهاد؟ یافته پژوهش براساس روش توصیفی-تحلیلی نشان می دهد که یکی از تحولات عمده ای که اسلام با ورود به مصر ایجاد کرد در زمینۀ شهرسازی بود و باتوجه به بنای شهرهای مختلف در مصر در دوره های مختلف اعم از فسطاط، عسکر، قطایع و قاهره عناصر متعددی اعم از مساجد جامع، محلات، دارالاماره، مدارس، حمام، بیمارستان، باغها و اماکن عمومی در این شهرها ساخته شد. و علاوه بر این در دوره شاهد شکل‌گیری دژشهرهایی همچون جیزه هستیم. هرچند عناصر شهری ساخته شده در فسطاط به علت ضرورت فوری برای اسکان نظامیان و به صورت خطی در مجاورت رود نیل پدید آمده بود که نتیجۀ آن مناطق مسکونی فشرده، معابر باریک، و دارالاماره های کوچک بود. اما با ساخت مناطق جدید «القطایع» و «العسکر» در دوره عباسیان و طولونیان تا حدودی از فشردگی کالبدی شهر کاسته شد و شهر توسعه یافت بطوریکه در طی دوره های مختلف بازارها و مساجد، بیمارستانها، باغها و سایر عناصر کالبدی شهر توسط امرای طولونی و اخشیدی در شهرها شکل گرفت. نقطۀ عطف تحول شهرسازی اسلامی در دورۀ فاطمیان اتفاق افتاد در این دوره جوهر فرمانده فاطمی با کمک مهندسان مستحکم با طرح ریزی مناسب به نام قاهره را بنا کرد تا مناسب برای خلیفه، ارتشیان و فرماندهان جنگی باشد. از تحولات ایجاد شده در ساختار شهری در این دوره علاوه بر کوچه ها و خیابانهای عریض وجود قصرهای متعدد، حمام های بزرگ، کاروانسراها، بازارها، محله ها و مساجد متعدد است که هرکدام از این عناصر نسبت به شهرسازی دوره های گذشته به لحاظ وسعت و زیبایی در درجۀ بالاتری قرار داشتند. |
|
| واژه‌های کلیدی: فسطاط، قاهره، فاطمیان، مصر، شهرسازی اسلامی. |
|
|
متن کامل [PDF 2100 kb]
(1410 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تاریخ
دریافت: 1398/11/29 | پذیرش: 1398/11/29 | انتشار: 1398/11/29
|
|
|
|
|
|
