مسعود دادبخش،
دوره ۱، شماره ۲ - ( ۲-۱۳۹۹ )
چکیده
شهر یزد از دیرباز به‌عنوان کانون اصلی زرتشتیان ایران به شمار میرفت و غالب زرتشتیان کشور تحت فشارهای اجتماعی و اقتصادی بسیار در این شهر زندگی میکردند. از دوران حکومت ناصرالدین شاه و با تلاش نمایندگان جامعه‌ی پارسیان هند، زرتشتیان ایرانی به تدریج از حقوق اجتماعی بیشتری برخوردار شدند و برخی از آنان توانستند به واسطه‌ی ارتباط حسنه با تجار پارسی هند و با استفاده از موقعیت تجاری مناسب شهر یزد به جایگاه اقتصادی و اجتماعی مناسبی دست یابند. با پیروزی انقلاب مشروطه و به دلیل حمایتهای مالی و سیاسی زرتشتیان از این نهضت، موقعیت آنان در جامعه بهبود پیدا کرد و حتی به کرسی نمایندگی مجلس اول شورای ملی نیز دست پیدا کردند. زرتشتیان از نفوذ سیاسی و اقتصادی خود برای بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی همکیشانشان استفاده و مدارس و نهادهای اجتماعی و اقتصادی زیادی را در شهرهای ایران و به ویژه شهر یزد تأسیس کردند که این روند با شکل متفاوتی در دوران رضاشاه پهلوی نیز ادامه پیدا کرد. مسئله‌ی اصلی در پژوهش حاضر، بررسی وضعیت اجتماعی و اقتصادی پیروان این اقلیت مذهبی در شهر یزد در حد فاصل انقلاب مشروطه تا پایان دوره‌ی پهلوی اول است. در این پژوهش تلاش شده است با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی اسناد، کتابهای خاطرات، سفرنامهها و سایر منابع و مکتوبات مرتبط با حوزه‌ی مورد بحث پرداخته شود. یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهد که وضعیت اجتماعی و معیشتی زرتشتیان شهر یزد در حد فاصل انقلاب مشروطه تا سال ۱۳۲۰ بهبود پیدا کرده است.
