چکیده
سرزمین تالش مسکن قومی به همین نام بوده که احتمالاً وارث کادوسیان دوران پیش از اسلام هستند و در مناطق جنوبغربی دریای خزر میزیستهاند. منابع تاریخی و جغرافیایی اسلامی از ابتدای ورود اعراب مسلمان به ایران، به نام تالش اشاره کردهاند. این نام در ابتدای دورۀ اسلامی به صورت طیلسان بوده که بعد از تطور در دورههای بعدی، در نهایت تالش خوانده شده است. نشانههایی وجود دارد که درگذشته قوم تالش در سرزمینهای وسیعتر از قلمرویی که اکنون به نام تالش شناخته میشود، زندگی میکردهاند. مقاله حاضر در پی پاسخگویی به این پرسش است که چرا نام تالش و قلمرو جغرافیایی آن در آثار نویسندگان اسلامی هشت قرن نخست با تطور و تحول روبرو بوده است؟ این پژوهش بر آن است که با رویکردی توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع دست اول تاریخی بر پایۀ تحقیق کتابخانهای به بررسی چگونگی تطور نام تالش و حدود و ثغور سرزمینی آن در آثار نویسندگان مسلمان بپردازد. بر همین اساس نتایج به دست آمده مبین این است که نام تالش برگرفته شده از کادوس دوره باستان، ابتدا به طیلسان و در نهایت به تالش تغییر پیدا میکند و قلمرو آن گستردهتر از زمان حاضر بوده است. این قلمرو از حدود سپیدرود آغاز میگردید و با انضمام برخی از نواحی شمال شرقی اردبیل به سمت شمال تا رود کورا در جنوب جمهوری آذربایجان امتداد مییافت.
veisi ghleh ghlineh F, bahramnejad1 M, bahari jokandan B. Explaining the view of Muslim historians on the evolution of the name and geographical territory of Talesh (First to eighth century AH). Journal title 2021; 1 (4) :132-151 URL: http://urbanhistory.khu.ac.ir/article-1-59-fa.html
ویسی قلعه گلینه فریبرز، بهرام نژاد محسن، بهاری جوکندان بابک. تبیین دیدگاه مورخان مسلمان در تحول و تطور نام و قلمرو جغرافیایی تالش (قرن اول تا هشتم هـ.ق). عنوان نشریه. 1399; 1 (4) :132-151